Podziały polskich gór, czyli co do czego i dlaczego

Tu możesz porozmawiać ogólnie o turystyce górskiej, nie związanej z żadnym z pasm, znajdziesz informacje ważne dla rozpoczynających przygodę z górami, porady innych użytkowników, porozmawiasz o problemach, z którymi borykają się miłośnicy gór, zagrożeniach związanych z górską turystyką.

Moderatorzy: adamek, HalinkaŚ, Moderatorzy

Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Podziały polskich gór, czyli co do czego i dlaczego

Post autor: malgosiadg » 28 sierpnia 2010, 18:39

Nie zdawałam sobie sprawy, że podział naszych polskich gór to taki złożony i dyskusyjny temat. Zaznaczam, że jestem zupełnym laikiem i w szkole geografia nie była moją pasją ;) Ale odkąd złapałam górskiego bakcyla coraz bardziej mnie to wciąga.
Pierwsze rozeznanie w temacie dała mi Korona Gór Polski - wiem, idea kontrowersyjna, ale dzięki niej przestałam mylić Sudety z Karpatami ;) i zawitałam w zakątki Polski, gdzie bez KGP pewnie byłoby mi nie po drodze. Ponieważ lista najwyższych szczytów (prawie) mi się skończyła, postanowiłam uważniej przyjrzeć się poszczególnym pasmom górskim i temu jak się dzielą. No i tu zaczęły się schody. Czytam, co mi w ręce wpadnie - przewodniki, mapy, Wikipedię i różne górskie portale w Internecie i im więcej porównuję tym więcej mam pytań i sprzecznych informacji.
Wiem, że jest wśród Was wielu pasjonatów, ale na pewno też wiele osób ma wykształcenie w tym kierunku lub jest po kursach przewodnickich. Dlatego postanowiłam założyć temat - może ktoś znajdzie chwilkę, żeby odpowiedzieć na moje naiwne pytania. A może jakiś inny laik czegoś się z tego dowie.
Mam nadzieję, że Moderatorzy nie uznają tego wątku jako dublowania tematów, które są już np. w dziale Beskidy czy Sudety. Oczywiście przeczytałam je, ale chciałabym ogarnąć ten temat tak całościowo, dlatego jest to dla mnie górskie abc.
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Post autor: malgosiadg » 28 sierpnia 2010, 19:09

Skoro nie ma sprzeciwów, to zacznę swoje naiwne pytania.
Najogólniejszy podział jaki znam, to:

-Sudety (od strony zachodniej)
-Karpaty (od wschodniej)
-Góry Świętokrzyskie (na uboczu ;) )

Do orogenezy jeszcze nie doszłam ;) , więc nie wiem dlaczego Góry Świętokrzyskie wyłamały się z tych dwóch wielkich łańcuchów. Zastanawia mnie też Masyw Ślęży, czy on zalicza się do Sudetów, czy jest też takim odmieńcem jak Góry Świętokrzyskie?
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Anonymous

Post autor: Anonymous » 28 sierpnia 2010, 19:35

Jak zauważyłaś jest kilka konkurencyjnych podziałów na regiony geograficzne. Chwilowo skupię się na tylko Sudetach.
Dwa najczęściej używane to wg Walczaka i wg Kondrackiego. Walczak dzieli je na Zachodnie, Środkowe, Wschodnie i Przedgórze. Kondracki ponadto wyróżnia Pogórze Zachodniosudeckie. Masyw Ślęży zawsze zalicza się do Przedgórza i stanowi jego najwyższe wzniesienie, dlatego Ślężę zaliczamy do Korony Sudetów i Korony Gór Polski. Dalej na północ jest już Nizina Śląska (wsch.) i Nizina Śląsko-Łużycka (zach.).
Z kolei Sudety wchodzą w skład większej jednostki o nazwie Masyw Czeski. Śnieżka jest najwyższym szczytem Karkonoszy, Sudetów i Masywu Czeskiego.
Ostatnio zmieniony 28 sierpnia 2010, 20:26 przez Anonymous, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Post autor: malgosiadg » 28 sierpnia 2010, 19:40

Jako że w Karpaty mam bliżej, więc od nich zaczęłam kolejne podziały. Wydawało mi się, że ogólnie można wydzielić w nich Beskidy i Tatry. Aż tu nagle odkryłam dzisiaj jak Kolumb Amerykę, że Pieniny też są odrębną jednostką i wcale nie zaliczają się do Beskidów. Muszę się poskarżyć, że właściwie to zostałam wprowadzona w błąd ;) przez oddział PTTK Bochnia, który zainteresował mnie odznaką Korony Polskich Beskidów http://www.bochnia.pttk.pl/ Zdobyłam Wysoką w przekonaniu, że to beskidzki szczyt. A niedawno zastanawiałam się, dlaczego Główny Szlak Beskidzki im. Sosnowskiego omija taki piękny teren jak Pieniny - teraz mnie olśniło :oops:
Wychodzi mi na to, że polskie Karpaty należałoby podzielić tak:

-Beskidy
-Pieniny
-Tatry
Ostatnio zmieniony 29 sierpnia 2010, 17:52 przez malgosiadg, łącznie zmieniany 1 raz.
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Anonymous

Post autor: Anonymous » 28 sierpnia 2010, 20:40

Karpaty to bardzo rozległy obszar, więc skupię się tylko na polskich i sąsiednich fragmentach Karpat.
Można je dzielić na:
1. Zachodnie i Wschodnie (tak jest w każdym podziale; toczą się spory o granicę między nimi)
2. Zewnętrzne, Centralne i Wewnętrzne (Kondracki) lub Zewnętrzne i Wewnętrzne (inni autorzy)
Pojęcie Beskidy obejmuje tylko Zachodnie i Wschodnie Karpaty fliszowe (chodzi ogólnie o budowę gór z tzw. fliszu karpackiego). Pieniny nie są górami o budowie fliszowej więc nie można ich nazwać Beskidami - koledzy z Bochni popełnili wyraźny błąd, pewnie w ślad za Regulaminem GOT, który bazuje na starszych niż Kondracki koncepcjach.
Kondracki zalicza Tatry i Pieniny do Zachodnich Karpat Centralnych. [Nota bene nie istnieje jednostka Wschodnie Karpaty Centralne] Według innych są to już Zachodnie Karpaty Wewnętrzne. Południową granicą Karpat Zewnętrznych jest tzw. Pieniński Pas Skalicowy vel Skałkowy, a nasze Pieniny są jego najwyraźniejszym fragmentem. Chociaż w podziałach czesko-słowackich też możesz niekiedy spotkać raczej mylny pogląd, że Pieniny są w Beskidach. Może dla zaokrąglenia/uproszczenia granic krain?
Zresztą wariantów szczegółowych jest ileśtam, więc różnie możesz znaleźć w literaturze.
Awatar użytkownika
Rafal
Turysta
Turysta
Posty: 396
Rejestracja: 27 grudnia 2009, 20:16

Post autor: Rafal » 28 sierpnia 2010, 21:46

Pieniny wyróżniane są dlatego iż mają odrębną i specyficzną budowę geologiczną. Niejako stanowią granicę jak dobrze pamiętam pomiędzy Karpatami wewnętrznymi a zewnętrznymi(fliszowymi tj.zbudowanymi z naprzemianległych warstw piaskowców, łupków i mułowców) (podział geologiczny). Ogólnie w geografii wyróżnia się Pieniny jako góry, jednakże w geologii istnieje coś takiego jak Pieniński Pas Skałkowy, który ciągnie się łukiem od Rumunii po Słowację przez Polskę. A Pieniny to jedyna taka większa i wyrazista odsłona tych wapiennych, kredowych i radiolarytowych skał (stąd takie charakterystyczne skałki). Reszta została zerodowana lub ukryta jest pod nadkładem.

Góry Świętokrzyskie to stare góry. Wypiętrzyły się na początku paleozoiku czyli jakoś 500 mln lat temu, były wiele razy niszczone i ponownie odmładzane w następnych fazach kolejnych orogenez hercyńskiej i alpejskiej. Obok nich leżą Góry Pieprzowe... one w sumie istnieją w formie niewielkich pagórków, jednak o nich nie wiele wiem.. jednak one w takiej sytuacji nie liczą się w takich podziałach :)
Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Post autor: malgosiadg » 29 sierpnia 2010, 0:18

No Panowie, nie było mnie chwilkę a tu taki fachowy wykład – dzięki :) Wiedziałam, że bez tej tajemniczej orogenezy się nie obejdzie :( Ale na razie jest ciekawie i nawet rozumiem... no może z wyjątkiem „skał radiolarytowych”, ale nic to.
Narfi pisze: Masyw Ślęży zawsze zalicza się do Przedgórza i stanowi jego najwyższe wzniesienie, dlatego Ślężę zaliczamy do Korony Sudetów i Korony Gór Polski.
No tak, przedgórzami i pogórzami się nie zajmowałam, ale rzeczywiście na wykazie szczytów KGP
http://kgp.amos.waw.pl/wykazszczytow.htm jest adnotacja przy masywie Ślęży. Korona Sudetów to raczej nie dla mnie, bo mam tam dość daleko, a ona jest obszerna i obejmuje nie tylko polskie góry.
Widzę, że pan Kondracki, to lektura obowiązkowa, więc wypożyczę i przeczytam, chociaż przez niektórych nazywany jest „naukowcem z fotela” ( http://beskid-makowski.pl/muwit/pliki/p ... a0010.html ) i nie wiem czy przebrnę. Problem w tym, że moje zainteresowanie jest dość wąskie, a więc nie podziały geograficzne Polski a tylko gór, które na jej terenie się znajdują. Marzy mi się taka mapa obejmująca tylko południową część kraju, na której byłyby zaznaczone pasma górskie z głównymi szczytami, tak żebym mogła powiesić sobie na ścianie i mieć na jeden rzut oka, albo wbijać pinezki, tam gdzie już byłam ;)
Wracając do podziału, czas na Beskidy:

BESKIDY ZACHODNIE
-Beskid Śląski
-Beskid Żywiecki
-Beskid Mały
-Beskid Makowski
-Beskid Wyspowy
-Gorce
-Beskid Sądecki
BESKIDY ŚRODKOWE
-Beskid Niski
BESKIDY WSCHODNIE
-Bieszczady

I znowu spory o nazewnictwo i granice...
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Awatar użytkownika
PiotrekP
Administrator
Administrator
Posty: 8703
Rejestracja: 22 kwietnia 2009, 11:33
Kontakt:

Post autor: PiotrekP » 29 sierpnia 2010, 8:25

Jeśli chodzi o Sudety to mas opis z podziałem na nowej stronie klubu G-S. Również opisalem w dziale Sutety. Pierwszy post.
viewtopic.php?t=3594
http://www.gory-szlaki.pl/index.php?opt ... Itemid=122
Góry są piękne i niech takie pozostaną.

Nasze Wędrowanie
Awatar użytkownika
Rafal
Turysta
Turysta
Posty: 396
Rejestracja: 27 grudnia 2009, 20:16

Post autor: Rafal » 29 sierpnia 2010, 10:29

malgosiadg pisze:No Panowie, nie było mnie chwilkę a tu taki fachowy wykład – dzięki :) Wiedziałam, że bez tej tajemniczej orogenezy się nie obejdzie :( Ale na razie jest ciekawie i nawet rozumiem... no może z wyjątkiem „skał radiolarytowych”, ale nic to.
To taka skała, która tworzyła się w głębokich partiach morza z drobnych opadających na dno elementów krzemionkowych małych zwierzątek głównie radiolarii.
Anonymous

Post autor: Anonymous » 29 sierpnia 2010, 10:47

malgosiadg pisze: Korona Sudetów to raczej nie dla mnie, bo mam tam dość daleko, a ona jest obszerna i obejmuje nie tylko polskie góry.
Ja mam do Beskidów daleko, ale zawsze sobie powtarzam, że się uda - a że za 10-15 lat to inna sprawa... :D
malgosiadg pisze: Widzę, że pan Kondracki, to lektura obowiązkowa, więc wypożyczę i przeczytam, chociaż przez niektórych nazywany jest „naukowcem z fotela”
Ten człowiek zginął w wieku 90 lat podczas samotnej wędrówki w Alpach. Więc chyba trochę w życiu wędrował. Źle, że tak go nazwano w cytowanym przez Ciebie artykule.
Polecam jego system, bo jest rozpoznawalny wśród uczonych w innych krajach (inni autorzy raczej nie są tam znani). Jest opracowany kompleksowo - obejmuje całą Europę, a nie tylko Polskę. To ważne, gdyż - jak wiesz - granice polityczne i geograficzne zwykle bardzo się różnią. Ale nie twierdzę, że Kondracki ma rację w każdym detalu.

Możesz w polskiej Wikipedii otworzyć hasło "Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat" - to właśnie jest Kondracki. Jeżeli chcesz przykład konkurencyjnego systemu to możesz to samo hasło przestawić na język czeski lub inny, albo popatrzeć na mapki w pełnym wydaniu regulaminu GOT.

UFFF
Pozdrawiam serdecznie
Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Post autor: malgosiadg » 29 sierpnia 2010, 10:55

dzięki za linki PiotrekP - Twój opis na forum czytałam, podobnie jak opis Beskidów, który zamieścił tom-pi4. Na stronę GS ostatnio nie zaglądałam - ale przyznam, że fajnie to teraz wygląda i funkcjonalnie - łatwo można dotrzeć do potrzebnych informacji. W tym temacie chodzi mi raczej o rozwianie moich wątpliwości laika, które nasuwają mi się przy podziałach naszych polskich gór na różne korony i dokładniejszym podziale na pasma, które można spotkać w różnych źródłach. Chciałabym to sobie poukładać w głowie.
Np. ta Ślęża - jeżeli w podziale Sudetów zostało wydzielone Przedgórze z podziałem na poszczególne pasma wzgórz, to dlaczego tylko Ślęża figuruje w KGP. Mnie np. takie umowne podziały robią mętlik w głowie i pomyślałam, że Ślęży w ogóle do Sudetów się nie zalicza. Teraz jest mi już łatwiej to sobie poukładać.
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Awatar użytkownika
malgosiadg
Turysta
Turysta
Posty: 929
Rejestracja: 03 kwietnia 2009, 11:47

Post autor: malgosiadg » 29 sierpnia 2010, 11:13

Rafal pisze:To taka skała, która tworzyła się w głębokich partiach morza z drobnych opadających na dno elementów krzemionkowych małych zwierzątek głównie radiolarii.
dzięki Rafał - przyswoiłam ;)
Narfi pisze:Ten człowiek zginął w wieku 90 lat podczas samotnej wędrówki w Alpach. Więc chyba trochę w życiu wędrował. Źle, że tak go nazwano w cytowanym przez Ciebie artykule.
Polecam jego system, bo jest rozpoznawalny wśród uczonych w innych krajach (inni autorzy raczej nie są tam znani).
w takim razie tym bardziej poczytam
Narfi pisze: Możesz w polskiej Wikipedii otworzyć hasło "Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat" - to właśnie jest Kondracki. Jeżeli chcesz przykład konkurencyjnego systemu to możesz to samo hasło przestawić na język czeski lub inny, albo popatrzeć na mapki w pełnym wydaniu regulaminu GOT.
pełne wydanie, czyli to, które można kupić w oddziałach PTTK, tak? Mam wydanie Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej z 2008 roku. Przy wypełnianiu książeczki też mi się gromadzą pytania, ale to już inny temat.
Narfi pisze: UFFF
Pozdrawiam serdecznie
:D Narfi doceniam, że masz cierpliwość tłumaczyć mi łopatologicznie - taka praca u podstaw ;) Ostrzegałam, że będą to naiwne pytania laika...
„Życia nie mierzy się ilością oddechów, ale ilością chwil, które zapierają dech w piersiach.”
Anonymous

Post autor: Anonymous » 29 sierpnia 2010, 11:35

O rety !!! :oops:
Przepraszam Cię najmocniej. UFFF było tak naprawdę do mojego szefa, bo mi zawracał głowę swoimi planami na popołudnie.
Awatar użytkownika
Dżola Ry
Członek Klubu
Członek Klubu
Posty: 6331
Rejestracja: 28 czerwca 2009, 23:07
Kontakt:

Post autor: Dżola Ry » 29 sierpnia 2010, 11:39

Rafal pisze:To taka skała, która tworzyła się w głębokich partiach morza z drobnych opadających na dno elementów krzemionkowych małych zwierzątek głównie radiolarii.
Czy w takim razie krzemień pasiasty, którego neolityczną kopalnię odwiedziliśmy ostatnio, http://picasaweb.google.com/jolaryd1/Sw ... ck25072010#
jest skałą radiolarytową? Podobno powstał z kolonii gąbek na dnie morza ...
Anonymous

Post autor: Anonymous » 29 sierpnia 2010, 13:49

Nie jestem absolutnie geologiem, więc być może wprowadzę Cie w błąd. Spróbuje podejść do tematu z biologicznego punktu widzenia.
Radiolarie to pierwotniaki, w jednej z obecnie przyjętych klasyfikacji systematycznych (a zmienia się to dosyć często i ilu autorów taki podział) Protozoa (do którego radiolarie należą w randze jednego z typów) jest Podkrólestwem. Natomiast gąbki należą do Podkrólestwa Metazoa czyli wielokomórkowców.
Jednakże oba organizmy posiadają w sobie krzemionkę co może sugerować, że wchodzą w skład skał radiolariowych. Sądzę, że jednak jakiś geolog powinien rozstrzygnąć wątpliwości

Pozdrawiam <M>
ODPOWIEDZ